از پالایشگاه خوزستان چه خبر؟!

شرجی پرس | پالایشگاه آبادان به عنوان بزرگترین کارخانه پالایش مواد نفتی در ایران، در سال ۱۲۹۱ هجری شمسی رسماً عملیات احداث و فعالیت خود را آغاز کرد و تا آغاز جنگ بین ایران و عراق در سال ۱۳۵۹ یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های دنیا با ظرفیت تصفیه ۶۲۸ هزار بشکه در روز بود.

رونق آبادان و گسترش آن تا به امروز به صنعت نفت مدیون است، چرا که پس از یافت نخستین میدان نفتی در شمال خوزستان در سال ۱۲۸۷ خورشیدی، منطقه آبادان به لحاظ همجواری با آب‌های شیرین و آزاد،  برای عملیات پالایش و دسترسی مناسب به آب های آزاد در خلیج فارس، جایگاه مناسبی برای ساخت پالایشگاه شناخته شد.

بر همین اساس، ویلیام دارسی انگلیسی فرستاده شرکت هندخاوری یک هکتار زمین در آبادان خریداری کرد و سال ۱۲۹۸ خورشیدی، پالایشگاه آبادان بنیاد نهاده شد. در فاصله یک سال از آغاز ساخت و ساز پالایشگاه، ساخت نخستین واحد مسکونی در شهر آبادان آغاز شد و به این ترتیب شهرنشینی در این جزیره آرام رو به پیشرفت نهاد.

با آغاز بهره برداری از پالایشگاه، جمعیت زیادی از سراسر کشور به این شهر کوچ کردند و تا سال ۱۳۳۵، جمعیت این شهر برابر با ۲۲۶ هزار نفر اعلام شد که پس از تهران، بزرگترین شهر ایران محسوب می‌شد.

با افزایش تولید پالایشگاه در سال ۱۳۲۴، پالایشگاه آبادان به بزرگترین پالایشگاه نفت جهان تبدیل شد. اما با شروع جنگ تحمیلی، آبادان و پالایشگاه این شهر مورد یورش سنگین ارتش بعث عراق قرار گرفت و پس از ویرانی‌های فراوان پس از عملیات بزرگ ثامن الائمه این شهر از محاصره آزاد شد.

آبادان امروز، با همه مشکلات خود و درصد بیکاری بالا، جوانان جویای کار، چشم به راه تکمیل طرح های توسعه‌ محور در حال اجرا در این منطقه است.

دولت "حسن روحانی"؛ در نخستین سفر استانی خود به خوزستان در دی ماه سال ۱۳۸۵ برای خودکفایی کشور در تولید بنزین و ریشه‌کن کردن بیکاری در شهرهای آبادان و خرمشهر، ساخت پالایشگاه خوزستان در کنار شهر آبادان را تصویب کرد.

این پالایشگاه نفت سنگین که به پالایشگاه دوم خوزستان نیز معروف است در فاصله هفت کیلومتری شمال آبادان در جاده آبادان - اهواز و کانال ژیان در منطقه آزاد اروند واقع شده و قرار بود تا پس از بهره‌برداری از این پالایشگاه که ظرفیت آن ۱۸۰ هزار بشکه در روز است، روزانه حدود ۱۰ میلیون لیتر بنزین تولید شود!

بر اساس این مصوبه، مقرر شد که خوراک این پالایشگاه از میادین نفتی آزادگان و یادآوران که از میادین تازه به تولید رسیده جنوب خوزستان و در نزدیکی شهر آبادان به حساب می آیند، تأمین شود.

طرح احداث پالایشگاه ۱۸۰ هزار بشکه نفت خام فوق سنگین خوزستان با حدود سه میلیارد یورو سرمایه گذاری و مشارکت ۷۵ درصدی بخش خصوصی پس از آغاز به کار پیمانکار اجرایی، سه سال تعیین شد، در حالی که این روزها نزدیک به ۱۵ سال از تصویب آن می‌گذرد اما این طرح در حد یک تابلو باقی مانده است.

بر اساس مصوبه سال ۸۵ مجلس شورای اسلامی نیز، مقرر کرد که‌ این پالایشگاه که به پالایشگاه دوم آبادان معروف است تا پایان سال ۹۱ به بهره‌برداری کامل برسد. بر این اساس، ۲۰ درصد از سهام متعلق به شرکت توسعه صنایع پالایش نفت، ۵ درصد مربوط به شرکت نفت آبادان و ۷۵ درصد بقیه سهام توسط سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به بخش خصوصی واگذار شود.

از زمان تصویب این طرح تاکنون، مسئولان مختلف وعده‌های متفاوتی برای آغاز عملیات ساخت و انتخاب سرمایه‌گذار و پیمانکار این طرح، رسانه ای کرده‌اند ولی تا به امروز هیچ نشانی از این وعده‌ها دیده نمی‌شود.

در همین حیث و حال، نمایندگان آبادان نیز در ادوار مختلف، اظهار نظرهای متفاوت و رنگارنگی را پیرامون آغاز احداث و راه‌اندازی این پالایشگاه به خورد اذهان عمومی دادند، اما هیچکدام از این وعده‌ها، حتی به مرحله کلنگ زنی نمایشی هم منجر نشد.

به عنوان مثال، جواد سعدون زاده نماینده پیشین آبادان در مجلس در یکی از جلسات شورای اداری این شهرستان در سال ۹۳،عنوان کرده بود، فاز دوم پالایشگاه آبادان سال ۹۴ اجرایی می‌شود.

وی در ادامه گفته بود: این طرح با اختصاص ۷۰۰ میلیون دلار از اعتبارات وزارت نفت، اجرایی می‌شود و با اجرا و تکمیل فاز دوم پالایشگاه آبادان، فرصت‌های شغلی زیادی در این شهرستان ایجاد شده و بخشی از معضل بیکاری نیز از بین می‌رود.

غلامرضا شرفی دیگر نماینده سابق آبادان نیز وعده اجرایی شدن این طرح را در سال ۹۵ داده و در این رابطه بیان کرده بود: قرارداد فاز دوم پالایشگاه آبادان با طرف چینی منعقد شده و آبان ماه مجموعه کار مطالعاتی و کار اجرایی آن آغاز می شود. یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار اعتبار برای اجرای فاز دوم پالایشگاه آبادان تخصیص یافته و این اعتبار تا سه میلیارد دلار قابل افزایش است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: با پایان این پروژه، پالایشگاه آبادان بر اساس آخرین فناوری روز ساخته شده و جزو پالایشگاه‌های مطرح با کمترین پسماند، بیشترین راندمان و کمترین هزینه می‌باشد.

بر اساس گفته‌های این نماینده شهر آبادان، قرار بود این پروژه حدود ۴.۵ سال به طول انجامد و با تکمیل تمامی بخش‌های آن، هشت هزار فرصت شغلی ایجاد شده و با ساخت آن، فرآورده‌ها و حجم تولید بیشتر شده و مشتریان بیشتری نیز خریدار محصولات آن شوند.

این وعده‌ها تنها به نمایندگان و مسئولان در شهر آبادان ختم نشد حسن روحانی، رئیس دولت نیز در سفری یکروزه به خوزستان در سال ۹۵، وعده آغاز فاز دوم پالایشگاه آبادان را داد.

در این سفر، کلنگ زنی پالایشگاه جدید آبادان و چند طرح مهم دیگر نیز به رئیس جمهوری پیشنهاد شده بود که قرار شد در صورت موافقت وی در این سفر عملیات اجرائی آن آغاز شود.
اما آغاز عملیات اجرایی فاز دوم پالایشگاه آبادان نیز در سفر رئیس جمهور به خوزستان اجرایی نشد و این علامت سوال بزرگ پیش روی ساکنان محدوده منطقه آزاد اروند قرار دارد که این پروژه چه زمانی آغاز خواهد شد؟

به گفته کارشناسان، تضمین تأمین خوراک پالایشگاه خوزستان از عوامل مؤثر در آغاز عملیات اجرایی این طرح است. تاکنون وجود پالایشگاه نفت آبادان تجربه  ضد و نقیضی بوده است.  بنابراین پالایشگاه نفت در تجسد فلزی و غول آسا و چشمگیرش نویدبخش سعادت و رفاه، پیشرفت و شادمانی بود. اما افسوس که این وعده‌ها تحقق نیافت چرا که آبادان چپاول و فراموش شد.

اکنون نیز، با وضع تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان و بروز مشکلات عمده در اقتصاد ایران و انفعال بخش‌های مختلف تولید، راه‌اندازی این پالایشگاه نیز به اغماء رفته و به نظر نمی‌رسد احداث آن حتی تا ۵ سال آینده نیز در دستور کار دولت‌های بعدی باشد.

مردمانی که در آبادان زندگی می‌کنند، هنوز از پیامدهای جنگ و فقر در رنج و عذاب هستند، بیش از نیمی از جوانان این منطقه با بیکاری دست وپنجه نرم می‌کنند و به همین مقدار، فقر نیز در بین مردمان این خطه بیداد می‌کند.

نسل جوان این منطقه گرفتار سرخوردگی‌اند و به دام اعتیاد از هر زمان دیگری به ایشان نزدیکتر است، ورزش یکی از تفریحات سالم این قشر نیز روزهای افول و سقوط خود را پشت سر میگذارد و پاندمی فقر، اعتیاد، بیکاری، ضعف‌های آموزش، سطح پایین بهداشت و درمان، نبود آب آشامیدنی مطلوب، سیستم فاضلاب، برق نیز مزید بر تمام مشکلات مردم این دیار شده است.

مردم آبادان به‌خاطر آلودگی‌های ناشی صنایع مستقر در منطقه، نمک‌خیز بودن خاک آن، فرسایشی بودن زندگی در این خطه و بارش باران‌های اسیدی از مضرات متعددی رنج می‌برند و اگر رونق اقتصادی به این سرزمین بازنگردد، همانند روستائیانی که به واسطه از بین رفتن محیط‌‎زیست پیرامون و زیست‌گاه‌های بکر، زادگاه خود را ترک و به حاشیه شهرها مهاجرت کردند، مردم آبادان، این مرزداران غیور، بی باک و صبور نیز روزی به مأمن و مأوای خویش پشت خواهند کرد و رخت از این خاک بر می‌بندند.

انتهای خبر/

یاداشت از ساجده آل منیع